Żyjemy w czasach wielkich przemian. Bezpowrotnie pożegnaliśmy świat powolnego rozwoju i bierności społecznej, którymi cechował się okres potransformacyjny w Polsce, gdy kształtowała się rodzima przedsiębiorczość. Współczesność cechują dynamika, zróżnicowanie, progres, podporządkowane nowym technologiom, ale także większa niż dotąd koncentracja na potrzebach innych ludzi. Dziś do pełni szczęścia potrzebujemy już nie tylko pracy i pieniędzy, ale również poczucia osobistego spełnienia i zaspokojenia potrzeby społecznej pożyteczności.

Trendy w potrzebach

Według badań, 71% Polaków zrobiło coś dla drugiego człowieka, a 93% pracowników uważa, że firmy powinny posiadać nadrzędny cel i poprawiać świat, w którym żyjemy. O tym, że zaangażowanie całego zespołu w interesy firmy jest konieczne dla jej rozwoju, nie trzeba nikogo przekonywać. Wciąż jednak za mało przedsiębiorstw (bo mniej niż połowa) docenia aktywność swoich pracowników na polach bezpośrednio niezwiązanych z działalnością miejsca pracy. Inicjatywy charytatywne i wolontariat nadal stanowią mały obszar zainteresowania zarządów firm, mimo że nauki społeczne dowodzą, że tego typu formy zaangażowania nie tylko zwiększają morale zespołu, ale także sprawiają, że zostaje zaspokojona ważna z dzisiejszej perspektywy potrzeba bycia pożytecznymi. 

Społeczne strategie CSR

Świadome współczesnych potrzeb jednostki organizacyjne uwzględniają w swoich modelach zarządzania rolę Corporate Social Responsibility (CSR). To typ zarządzania oparty na podejmowaniu przez firmy działań, które mają na celu przyczynianie się do rozwoju społecznego, ochrony środowiska naturalnego oraz poprawy relacji z interesariuszami. Przedsiębiorstwa zaangażowane w CSR tworzą strategie społeczne i komunikacyjne, pomagając pracownikom i klientom kierować uwagę na istotę życia zbiorowego, opierającej się na trosce o innych. 

Długofalowe społeczne przedsięwzięcia przyjmują różne formy, a organizuje się je tak, by wspierały cele i misję danej firmy. Tworzenie w ramach CSR wolontariatów pracowniczych, udział w akcjach charytatywnych, a także w programach edukacyjnych, przynosi efekty nie tylko społeczne. Wszak badania dowodzą, że zaangażowani w tego typu inicjatywy pracownicy są szczęśliwsi oraz dumni z przynależności do organizacji, którą reprezentują i wspierają swoim udziałem. Działania tego typu sprzyjają również budowaniu pozytywnego wizerunku marki odpowiedzialnej i zaangażowanej społecznie. 

Eksperci Konferencji CSR 2024

Eksperci Konferencji CSR 2024 przedstawiają szereg argumentów za tym, dlaczego warto zmieniać organizacje pod kątem zwiększania zaangażowania pracowników w działalność opartą na wspieraniu potrzebujących. Ewa Szymkowska౼Nowak podkreśla znaczenie takiej aktywności dla ekonomii społecznej. Jej zdaniem wykorzystywanie działalności gospodarczej, ekonomicznej do realizacji celów społecznych, myślenie o tym, co dobrego można zrobić dla innych, to najlepsze narzędzie do rozwijania idei wellbeingu w przedsiębiorstwach. Wioletta Piątkowska podkreśla zasięg, a także siłę oddziaływania i projektowania przedsięwzięć charytatywnych w firmach. Według niej należy działać nie tylko szeroko, ale centralnie. Swoim przykładem pokazywać społecznościom, że można pomagać, motywować i inspirować. Również po to, żeby i one za chwilę, we własnym zakresie, podejmowały własne działania. Prelegentka zaznacza też, że takie inicjatywy mają wielką wartość dla zespołu zadaniowego – wspólne akcje dodają siły i mocy twórczych, w takich projektach nikt nie narzeka na przeciwności, panują tam pozytywna energia i świetne emocje. Z kolei Krzysztof Pokorski zwraca uwagę na fakt, że projekty wolontariatu działają oddolnie. Twierdzi, iż “wolontariat to emanacja naszych ludzkich potrzeb, wyjście na zewnątrz. Każdy z nas ma kompetencje, żeby komuś pomóc. Nie ma sensu też oceniać motywacji wolontariatu. Niezależnie, czy będzie to altruistyczne działanie, czy dla samej satysfakcji, czy dla dnia wolnego w pracy – nie jest to absolutnie ważne. Najważniejszą kwestią jest, że ktoś to robi, angażuje się”. A to, z kolei, przynosi pozytywne zmiany w obszarach życia zbiorowego, które wymagają troski, wsparcia, naprawy. 

Zaangażowane społecznie przedsiębiorstwa to też takie, które – jak twierdzi Agnieszka Majeran – nie oczekują od pracowników poświęcania na działalność charytatywną ich czasu wolnego (firma nie ma prawa oczekiwać od pracownika postawy prospołecznej, tylko go do niej motywować), a zapewniają mu na to przestrzeń w ramach godzin pracy. Tego typu praktyka coraz częściej jest naturalną częścią planowania i wdrażania strategii CSR w przedsiębiorstwach. 

Przykłady działań strategicznych CSR

Organizowanie wydarzeń skoncentrowanych na potrzebie wspierania potrzebujących lub środowiska naturalnego czasem jest poza zasięgiem możliwości danej firmy. Dlatego też warto zwrócić uwagę na inne możliwości budowania społecznej strategii CSR. Dobrą praktyką jest partnerstwo z organizacjami non-profit i instytucjami społecznymi. Firmy mogą współpracować z tego typu jednostkami, wspierając je finansowo, merytorycznie lub poprzez udostępnianie zasobów. Partnerstwa tego typu pozwalają  efektywniej docierać firmom do potrzebujących, jak również wykorzystywać swoje środki w sposób bardziej celowy. 

Jako model strategii CSR nie bez znaczenia są też społeczne inwestycje, tj. działania koncentrujące się na poprawie warunków życia społeczności lokalnych, w których działa dane przedsiębiorstwo. Może to być współtworzenie jakiegoś wydarzenia, angażowanie się w jeden cel, a także program edukacyjny czy wspólny bieg po czyjś uśmiech. W takich okolicznościach budowanie pozytywnego wizerunku firmy staje się drugorzędne wobec poczucia czynienia dobra, którym może być zarówno rozwój lokalnej gospodarki, jak i poprawa warunków życia określonej grupy społecznej. 

Rewolucja i ewolucja 

Badania pokazują, że ludzie chcą pracować w firmach, które działają odpowiedzialnie i w zrównoważony sposób. Aby jednak stało się to po prostu normą uznawaną przez wszystkich, potrzebna jest rewolucja, ale nie polegająca na niszczeniu i budowaniu od zera, tylko oparta na zmianie zbiorowego myślenia. Co więcej, ona już się zaczęła – jako pracownicy jesteśmy dziś bardziej świadomi, znamy nie tylko swoje prawa, ale również potrzeby i oczekiwania. Wymagamy społecznej odpowiedzialności od siebie i od swoich pracodawców. Potwierdzają to dane przedstawione na Konferencji CSR 2024, według których 72% polskich konsumentów jest gotowych zapłacić więcej za produkty firm odpowiedzialnych społecznie, a 62% chętniej kupuje produkty firm dbających o środowisko naturalne. Do tego 70% konsumentów na świecie uważa, że ​​firmy stosują greenwashing (tzw. “eko ściemę”), natomiast 60% z nich twierdzi, że straciło zaufanie do firmy, która został przyłapana na stosowaniu greenwashingu. Przede wszystkim zaś, 83% polskich konsumentów oczekuje od firm zaangażowania w działania CSR. To dane, które pokazują, że jako pracownicy i organizacje zmieniamy się ku lepszemu, jesteśmy w procesie ewolucji. 

 1. Badanie PwC, 2022.

 2. Badanie Kantar, 2021.

 3. Badanie GlobeScan, 2021.

 4. Raport Deloitte, 2023.