Zagadnienie jakości życia stało się w ostatnich latach niezwykle popularne – przede wszystkim dzięki rozwojowi psychologii pozytywnej i konieczności przewartościowania celów osobistych i zawodowych. Dzięki globalnemu doświadczeniu pandemii do wielu z nas dotarło, że praca nie może być celem samym w sobie; że ważne jest zaspokojenie potrzeb uznania, satysfakcji, motywacji, a przede wszystkim własnego dobrostanu, budowanego w oparciu zdrowe i przyjazne relacje. 

Wellbeing w organizacji

Współcześnie wellbeing to już nie moda, a stały element kultury organizacyjnej wielu przedsiębiorstw. Naukowcy wskazują, że istnieją trzy modele dobrostanu – społeczny, psychologiczny i emocjonalny. Na pierwszy składają się: akceptacja społeczeństwa, wkład w nie i wzajemna koherencja. Z kolei dobrostan psychologiczny zakłada samoakceptację, autonomię jednostki, jej rozwój osobisty, życiowe cele, integrację z otoczeniem i dobre relacje z innymi. Ostatni – emocjonalny – wiąże się z poczuciem szczęścia i satysfakcji w odniesieniu do swojego życia oraz do zachowania równowagi w odczuwaniu uczuć pozytywnych i negatywnych w dłużej perspektywie czasu. 

Dziś już dobrostanu w miejscu pracy się nie marginalizuje – jest on nie tylko tematem, ale stałą praktyką. Wpłynęło na to zrozumienie faktu, że zdrowie psychiczne i zadowolenie pracowników mają bezpośredni wpływ na rozwój firmy i postrzeganie marki. 

Przyjazne środowisko pracy 

Aby człowiek mógł dobrze czuć się w pracy, był zaangażowany i twórczy, konieczne jest spełnienie określonych warunków. Dlatego firmy inwestują w rozmaite programy, benefity i inicjatywy zwiększające dobrobyt w miejscu pracy. Praktyki te sięgają znacznie dalej niż do sfery zawodowej. Dbałość o pracownika nie polega już tylko, jak kiedyś, na zapewnieniu mu karty MultiSport i zorganizowaniu owocowych czwartków. Mówiąc o dążeniu przedsiębiorstw do zwiększenia jakości życia swoich pracowników,  należy dziś myśleć o trosce o ich zdrowie fizyczne i psychiczne, o kształtowaniu nawyków, podsuwaniu technik radzenia sobie z napięciem itd. Organizacje rozwijają się w tym zakresie. Coraz częściej, stosując strategiczne podejście, firmy chcą mieć pozytywny wpływ na budowanie poczucia sensu życia swoich pracowników. 

Zarządzanie dobrostanem 

Zarządzanie zdrowiem psychicznym pracowników nie może być przypadkowe. Podobnie jak w innych obszarach swojej działalności, organizacja musi podejść do tematu w sposób przemyślany, w oparciu o wiedzę i myślenie, które jest zintegrowane z celami przedsiębiorstwa. Wiele organizacji stawia na promowanie i profilaktykę zdrowia psychicznego, działając praktycznie, np. tworząc politykę zapobiegania wypaleniu zawodowemu, szkoląc pracowników w tych obszarach, wspierając ich w kryzysach (life coach, psychoterapia), promując równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Co istotne, dzisiejsza perspektywa zarządzania zdrowiem psychicznym ma charakter inkluzywny, tj. pracownicy są włączani w proces projektowania polityki wellbeingowej. Nie są to więc samozwańcze pomysły działów HR, tylko wypracowane działania oparte na badaniu potrzeb. Taka wymiana dobrze robi relacji pracownik–pracodawca, zapewniając jednemu dobrostan, drugiemu – lojalność i wdzięczność, które w dłuższej perspektywie przekładają się na zwiększenie mierzalnych osiągnięć firmy. 

Strategie działania

Tworzenie przyjaznego miejsca pracy to aktualnie jedna z ważniejszych strategii w przedsiębiorstwach. Kluczowa jest w niej komunikacja, która musi być oparta na zasadach równości. W dobrze zaprojektowanym modelu komunikacji zbiorowej znajduje się przestrzeń na swobodną wypowiedź każdego członka zespołu – tak, by nie bał się on krytyki. Dodatkowo, coraz częściej w zakładach pracy tworzy się miejsca, okazje czy wydarzenia do wewnętrznej integracji pracowników. Służy to budowaniu relacji i pogłębianiu dobrych, a nawet nieformalnych stosunków między członkami zespołów. Ważnym elementem działań jest również wspieranie rozwoju indywidualnego i poszczególnych grup zadaniowych. Stąd firmy chętnie inwestują w szkolenia i warsztaty, co nie tylko zwiększa potencjał pracowników, ale także bezpośrednio wpływa na poczucie wartości. 

Stres w pracy jest passé

Budowanie dobrostanu pracowników to również wpływ na eliminowanie sytuacji stresowych. Od dawna wiadomo, że stres nie jest twórczy i negatywnie wpływa nie tylko na środowisko pracy, ale i efektywność. Co więcej – stanowi źródło wypalenia zawodowego. Z drugiej strony, bywa że nie da się go uniknąć, wszak praca to miejsce, w którym zdarza się, iż konieczne jest przysłowiowe “gaszenie pożarów”. Znów, podobnie jak w innych przypadkach, kluczem jest poszukiwanie równowagi. Przyjazne miejsca pracy dbają o sposoby odreagowania – czasem wystarczą krótkie przerwy na oddech czy ćwiczenia relaksacyjne. Zdarza się również, że w poważniejszych przypadkach organizacje oferują wsparcie coacha lub psychologa. Profilaktyką i reagowaniem w tym zakresie w większych przedsiębiorstwach zajmują się działy HR, które dobrostan pracowników mają traktować jak inwestycję. Nie jest wszak tajemnicą, że wysoki poziom zadowolenia pracowników przekłada się na lepsze wyniki finansowe organizacji (i odwrotnie). Potwierdza to współcześnie wiele badań.

Monitorowanie zadowolenia

Mierzenie dobrostanu wchodzi w skład zarządzania zasobami ludzkimi. Jest to ważny element budowania kultury organizacyjnej. Pracodawca, podobnie jak pracownik, potrzebuje informacji zwrotnej. Stąd wiele przedsiębiorstw stawia na cykliczne ankiety czy inne badania satysfakcji pracowników. Wbrew pozorom to bardzo ważne działania, ponieważ dzięki nim możliwe jest szybkie identyfikowanie problemów i podejmowanie odpowiednich działań zaradczych. Współcześnie, w zbieraniu tego typu informacji, pomaga technologia, choć – jak pokazują badania – pracownicy wciąż najbardziej cenią sobie komunikację bezpośrednią. 

Work-life balance

Istotnym elementem dobrostanu jest również zaangażowanie każdego członka zespołu nad utrzymaniem równowagi między pracą a życiem osobistym. Brak orientacji na poszukiwanie złotego środka między byciem człowiekiem a pracownikiem w skrajnych przypadkach prowadzi do tzw. Karōshi, tj. śmierci z przepracowania i stresu. Choć brzmi nieprawdopodobnie, zjawisko to istnieje (powstało w Japonii, ale już od dawna zbiera żniwo również w Europie) i dotyka przede wszystkim perfekcjonistów – takich, dla których każdy kolejny sukces jest wewnętrzną motywacją do podejmowania coraz trudniejszych wyzwań. Dlatego też, jeśli nie chcesz na własnej skórze doświadczyć karōshi, pamiętaj o work-life balance.